5.2 Philips.

 

Op een gegeven moment wordt het te sterk. Het gevoel, dat er eenvoudig nog iets anders is dan Spotify!

In mijn bewustzijn tekent zich  een radiovormige lege ruimte af. Waar heb ik dat toestel ook al weer gelaten?  Naar de zolder. Waar dan?  Ergens achterin!

En daar staat-ie. Daar ooit neergepletterd onder regie van de overweging, dat ik ‘m toen nog niet kon weggooien maar later. Het het was toen nog een beetje zonde.
Min of meer dankbaar voor die overweging trek ik’m voorzichtig tussen het andere
“Gesunkenes Kulturgut” uit.  Op het vergrotingsaanrecht in mijn donkere kamer
keek het toestel me aan. Een beetje scheel, want er misten twee originele
knoppen. Een greep in de rommelbak op op een markt aan een zonovergoten kade in Balk leverde mij keurig twee nieuwe knoppen op.

Stekker er in en kijken wat er gebeurt?

In een departement van mijn brein worden al geuren en geluiden gegenereerd van onder de netspanning sudderende pekcondensators, overbelaste gloeidraden van de buizen, door vocht half kortgesloten trafo’s en gegil ( en daarna stilte ) door een defecte tegenkoppeling.

Maar ik kan me niet bedwingen, en inderdaad, na het klikje van de schakelaar  gebeurt het. Er gloeit licht op uit 1960. De afstemschaallampjes werpen het licht van het gaatjespatroon in de achterklep op de wand achter mijn vergrotingstoestel.
Een laag gezoem, dat geleidelijk vervaagt en overgaat in het fijne getjilp van een zender, waar net niet goed op is afgestemd.
Ik draai en hij doet het nog! De afstemwijzer staat bij ” Hilversum ”  op de afstemschaal.
En ” 298 meter ” Toen zeiden we nog: ” Hilversum 1 en 2 op 298 en 402 meter.
( Waar komt dat vandaan? Wanneer beleefde ik het begrip “golflengte” voor het laatst?
Hoe kan het,  dat ik zo iets na 45 jaar nog weet ?

Maar mijn gedachten dwalen af naar onze ouderlijke huiskamer.
Het theelichtje van bij ons thuis in de vallende schemering.
Saskia en Jeroen, Paulus de Boskabouter, Testbemanning en Paul Vlaanderen . ..
Welk toestel uit de sombere middeleeuwen van de PC, welk keukenlijk uit de jaren ’90
herhaalt deze prestatie? Het toestel is in 1949 gemaakt en dus nu 63 jaar oud!

Hoewel er nog een grote hoeveelheid werk aan zit denk ik, dat ik deze radio wel weer volledig kan laten functioneren. De hele korte golf moet opnieuw worden ingeregeld, de eindtrap moet nieuwe condensators krijgen en ik ben niet gerust op de eindbuis. Het geluid is bij grotere volumes wat vervormd.

 

http://youtu.be/qG-8ANGc9fQ

 

De radio staat in ons zomerhuisje.
Onlangs heb ik nieuwe condensators gehaald voor de grootste waarden in het schema.
Die zal ik er een voor een in moeten zetten om te beoordelen wat het effect daarvan is.
Antenne en aardleiding moet ik daar ter plekke aanleggen.

Maar ik sprak over nog ander ” Gesunkenes Kulturgut ”
Waaronder een grammofoon!

Die had mijn vader achtergelaten na zijn verhuizing naar Drachten, en ik heb er nooit meer naar omgekeken en dit ding  was zelfs geheel uit mijn geheugen verdwenen.

De grammofoon is uit 1950 en is eigenlijk alleen maar een wat we later zouden noemen
een draaitafel. Zonder versterking en met een kristalelement. Dat element is tot en met gecorrodeerd, maar ik heb een revisieprotocol gevonden. De motor is vastgelopen, maar de motorwikkeling is nog goed. De aandrijfsnaar is een kleverige massa.
Kortom: Ook hier nog veel improvisaties en revisie.

Wat heb ik me nu voorgenomen?  Deze grammofoon moet in samenwerking met de radio weer een volwaardige eenheid vormen, waarmee ik een aantal 78 toerenplaten, die ik nog bezit weer kan afspelen.

4 december 2012. De grammofoon.

Ik ben er aan begonnen. Het op zich vrij simpele loopwerkje laat zich gemakkelijk uit elkaar plukken. Onderdelen maar geografisch georienteerd neergelegd in mijn ontwikkelbak, zodat ik straks weet hoe het zaakje weer inelkaar moet.

Als lastig onverteerbaar brokje : de motor. De rotor wil helemaal niet meer roteren en doet dus nu zijn naam weinig eer aan. Het motortje bestaat uit een stapel blikjes met de wikkeling en met daarnaast een rond gat waarin de rotor hoort te draaien in het door de wikkeling opgewekte magnetische veld en in dat gat is de rotor denk ik vastgelopen.

Dacht ik. ..  Nee, hoor! In de grafietbronslagertjes heeft zich een taai stroperige slurrie opgehoopt.  Ik moet er aan geloven, het motortje zelf moet uit elkaar, en dat is een onderneming waarin volgorde nog belangrijker is.

Motortje uit elkaar genomen, onmenselijk vastzittende schroefjes getrotseerd, de lagertjes schoongemaakt met wasbenzine, grafietpoeder er in.

Rotor van de motor en de kwaaie pier, grafietbronslagertje met kogeltje!
( En dat kogeltje zit onderin het lagertje en het wil er niet uit, trotseert alle trilling, vloeken  en schudden en komt pas te voorschijn na ” opstoken ” van het hele geval met mijn hete soldeerbout. Heel klein beetje kogellagervet erin en nadat ik alles weer in elkaar gezet heb draait het motortje weer.

Nu is het uitkijken naar een geschikt aandrijfsnaartje.
Met een postelastiekje laat de draaitafel zich wel wat aandrijven maar dat is veel te ruw materiaal. Hoe hier aan te komen?

Snaartje gefabriekt van Dynaband!

http://youtu.be/MLAOBzXSCbo

Nu het element nog.

12-12-2012.

Drama. Maar ergens had ik het wel verwacht.
Het kristal, de bron van Zie ginds komt de stoomboot  en de speeltuin van
de kleine Heleentje op 78 toeren is uitelkaar gevallen en is een korrelige massa
geworden, omgeven door een smurrie van kopergroene vaseline.

Dit krijg ik niet weer goed.
Ik moet maar eens zoeken op Internet voor oplossingen.

Die zijn:

– Opgeven
– De revisie proberen, die het element helemaal vervangt met losse onderdelen.
– Een vervangend element vinden van het zelfde type.
– Een ander kristalelement van jongere datum en/of ander fabrikaat/type vinden.
– Een kristaloortelefoontje “ombouwen” tot toonopnemer.
– Een MD element toepassen en daarbij een voorversterker toevoegen. ( Is eigenlijk geen
echte restauratie . ..)

Het staat hier nu al enige tijd stil

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( Nog foto’s toevoegen )