Koudum, 28 februari 2013.
Plaats van handeling : De kringloopwinkel van de Emmausgangers aldaar. We hebben net een kastje gekocht voor de somma van E20,- ( We nemen het meteen mee, het past precies in onze auto.)
En dan staat plotseling deze cycloop mij aan te staren.
Inderdaad! Een reus uit een lang vervlogen electronisch verleden.
Het is al sinds mijn vroege jeugd een wens van mij : Een echte kathodestraaloscillograaf.
Destijds definitief onbereikbaar. Alleen op een tentoonstelling heb ik ooit eens even aan zo’n ding mogen draaien. Was ik toen twaalf jaar?
En nu: zomaar hier binnen handbereik. E 7.50,- staat er op. En verder: ” Niet getest ! ”
Onder regie van de redenering: ” Met een fles wijn loop ik ook het risico dat die naar kurk smaakt til ik het ding van de plank. Loodzwaar. En achterop: de tweede verrassing : Bundeswehr ! “Die zullen er vast goed op gepast hebben” denk ik en spoed me naar de kassa om ‘m af te rekenen.
En toch nog even vrees ik daar te moeten horen : ” Ja, maar dat is een vergissing”
Of: ” Nee, die is al besproken. .” Maar, gelukkig niets van dat alles.
Pas als-ie veilig op de achterbank van mijn auto staat geloof ik het.
Ik heb een kathodestraaloscillograaf!
Het magisch apparaat.
Thuisgekomen stop ik natuurlijk meteen de stekker in een stopcontact en let heel scherp op geluiden, lichtverschijnsels en geuren:
Overigens, wat is het toch? Die onnavolgbare mix van prikkels, die uitgaat van elk toestel met buizen? Is her de geur van pek en stof, dat verwarmd wordt door een transformatorwikkeling? Vleugje ozon van de hoogspanning? Warmte en rood licht als van een straalkacheltje van de buizen? Paars licht van een eindbuis ? Het zachte gebrom en getinkel van op temperatuur komende kathoden? Het gevoel van statische electriciteit op een beeldbuis?
Hij doet in ieder geval iets. Gloei- en hoogspanning zijn niet defect want ik zie na het inschakelen een vluchtig groen vlekje op de kathodestraalbuis snel naar boven verdwijnen.
Hoewel ik niet precies weet hoe ik dit specifieke apparaat moet bedienen begin ik wat aan de knoppen te draaien. Totdat het bekende groene lijntje verschijnt. De zaagtand-generator werkt dus nog. Ook de focus- en intensiteitsregelaars werken goed.
Maar wat ik ook doe, dat lijntje laat zich niet vermurwen in verticale richting.
Wel laat de horizontale frequentie ervan zich gehoorzaam instellen van 0.5 Hz tot “te snel om met het oog te volgen.” (700 Khz zoals de inmiddels via internet gescoorde ” Bedienungsanleitung ” belooft.)
Defecte Y versterker?
Ik schroef het geval open en zie de tien electronenbuizen, waarvan er eentje niet het rode schijnsel van een warme kathode laat zien. Bovendien heeft-ie een wit mutsje. Dat betekent: lucht in de buis! Het groepje waarin hij zit hoort inderdaad bij de Y versterker.
Bingo! Grote kans, dat dat het probleem is.
de boosdoener . .
Dan bestudeer ik het schema. Vroeger leverden ze nog gewoon servicedocumentatie en een principeschema af bij apparaten, zodat je kon nagaan wat er eventueel mis was en er (mits gewapend met basiskennis van de klassieke electronica) ook wat aan kon doen!
Er zitten 4 E88CC ’s in. Dubbeltriodes. Functie: lf en mf versterking. Drie in de Y versterker en nog eentje in de trigger.
Dan kom ik op de gedachte om de E88CC uit de triggerversterker om te ruilen met de defecte buis in de Y versterker. De triggerfunctie is niet essentieel en ik kan op deze manier nagaan of de Y versterker weer op stoom te brengen is.
Resultaat :
De vuile netbrom, opgepikt van mijn vinger, die ik in de Y-ingang heb gestopt.
Hij doet het. Alleen de trigger doet het nu natuurlijk niet en de slordige 50 Hz-sinus wandelt steeds sneller naar links op het schermpje naarmate de scoop warmer wordt Maar ik heb bij Conrad een ECC88 besteld, dus dat komt wel goed, denk ik.
Hoop ik ! Want natuurlijk zijn de buizen uit deze scoop van militaire kwaliteit met vergulde contactpennen en extra stevig uitgevoerd (vandaar E88CC) en ze hebben minder last van microfonie. Maar die zijn niet meer te krijgen, dus: Een ECC88.
Die doet ongeveer het zelfde. ..
Inmiddels is het buisje nu aangekomen en hier gaat-ie erin.
Dit is toch het equivalent van een wijnkelder met echt goede wijn. Stof uit 1960 op een kathodestraalbuis en een aantal kleinere buisjes. ..
Die ECC88 komt uit Rusland! Wie had dat kunnen denken. Een onverdacht Duits apparaat, dat weer wordt getriggerd met een Russische ECC88! Gauw kijken of de koude oorlog voorbij is. ..
En het werkt. Het beeld staat messcherp en stil op het scherm. Rotsvaste triggering op de tonen uit mijn piano. en een inmiddels aangesloten condensatormicrofoon, die ik nog bezit geeft een uitstekende grafische weergave van alle a’s o’s en u’s, gefluit en gitaarsnaargeluiden, die ik daarvoor ten beste geef.
http://youtu.be/13_b0LVgiV4
Hij moet alleen nog opnieuw afgeregeld worden want de ijking zal in die 50 levensjaren wel wat verlopen zijn. Gelukkig staat met Duitse Grundlichheid in die Bedienungsanleitung hoe dat moet.
AEG laat je niet in de steek . ..